Endemik tür dünyada sadece belirli bölgelerde yayılım gösteren yerel ve ender canlılara denir. Yunancadaki endemos kelimesinden türetilmiştir. Belirli bir yere ait demektir. Bu terim yerli anlamında da kullanılmaktadır.
Türkiye'de üç bini endemik tür, dokuz bin bitki türüne rastlanmaktadır. Türkiye üç kıta arasında doğal bir köprü olduğundan ayrıca coğrafi özellikleri ve coğrafi farklılığın getirdiği iklim çeşitliliğinden dolayı dünya da az rastlanan bitki çeşitliliğine sahiptir.
Türkiye'deki bitki örtüsünün zenginliğinin en önemli sebeplerinden biri de buzul çağlarında Anadolu'nun bitkiler için sığınak olmasıdır. Ülkemizde birçok endemik tür bulunmaktadır. Fakat yetişen endemik türler doğada aşırı otlatma, yangın, bilinçsiz kesim ve sökme, ıslah çalışmaları, yapılaşma, şehirleşme ve herbisit gibi zirai ilaçların kullanımı gibi türlü tehlikelerle karşı karşıyadır. Bu sebeplere bağlı olarak endemik türlerin on ikisinin neslinin tükendiğini yapılan araştırmalar sonucu tespit edilmiştir. Endemik türlerin korunması amacıyla şart haline geldiği için "Uluslararası Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN)" kurulmuştur. Bu kuruluş endemik türler için tehlike sınıflarını belirleyerek kritik durumlarda kırmızı bülten denilen "Red Data Book" adlı kitabı çıkarmışlardır.
Türkiye'deki Endemik Türler Nelerdir? - Orkide: Ülkemizde farklı türleri bulunmaktadır. Bu bitkiden dondurma ve sahlep yapılmaktadır.
- Ada çayı: Ülkemizde birçok farklı çeşidi yetişmektedir. Çoğu ilimizde yayılım gösterir.
- Kuşkonmaz: Önemli besin maddesi olarak kullanılır. Antalya, Konya ve Mersin de endemik tür olarak yayılım gösterir.
- İstanbul Kardeleni: Anadolu'nun kuzeybatısına özgü kardelen türüdür. Kayın ve köknar ormanları çevresinde yetişir.
- Zambakgiller: Dağ kenarında yetişmektedirler. Sadece Manisa da 1600-2000 metre yükseklikte yetişirler.
- Kapadokya Soğanı: Sadece Kapadokya ve İç Anadolu'da yayılım gösterir.
- Antalya Çiğdemi: Halk arasında asuman çiçeği olarak da bilinir.
- Van Ters Lalesi: Hristiyan inancına sahip kişilerce kutsal kabul edilen bir çiçektir. Sebebi Hz. İsa'nın çarmıha gerildiği sırada boynunu büktüğüne inanmalarıdır. Çiçek açtığında bu inançtan dolayı çalınıp yurt dışına çıkarıldığı için koruma altına alınmıştır.
- Sığla Ağacı: Muğla- Köyceğiz bölgesinde yetişmektedir. Kozmetikte kullanılır. Bu yüzden tahribata uğradığı yerlerde koruma altına alınmaktadır.
- Arap Tavşanı: Yer köpeği, kır tavşanı adlarıyla da bilinmektedir. Batı ve Orta Anadolu bölgelerinin ovalarında yaşarlar. Kanguru gibi zıplayabilirler. Kalabalık koloniler halinde yaşarlar.
- Ankara Tavşanı: Angora tavşanı da denilmektedir. Yün iplik üretiminde kullanılan tek tavşandır. Ayrıca saf Ankara yünü elektromanyetik etkisiyle romatizma ağrılarına iyi gelmektedir.
- Tiftik Keçisi: Orta Asya'dan Anadolu'ya gelmiştir. Daha çok Ankara'da yetiştirilir. Büyük boynuzlu, ince ve kısa kuyruklu, parlak beyaz tüyleri bulunmaktadır. Bu tüylerin nem çekme, ısıya dayanıklılık, elastiklik, iyi boyanabilmesi gibi özelliklerinden dolayı tercih edilir.
- Türk Tazısı: Yerli av köpekleridir. Görme yetileri ile avlanırlar. İpeksi tüyleri vardır. Genelde sahipsiz, kırsal alanlarda dolaşıp kontrolsüz ürerler.
|
