Fiiller, varlıkların yaptıkları veya etkilendikleri iş, hareket, durum ve oluşları zamana ve kişiye bağlı olarak anlatan kelimelerdir. Fiiller, anlattıkları hareketin özelliklerine göre üçe ayrılır:
İş Fiilleri İş fiilleri, öznenin kendi isteği ile gerçekleştirilen ve öznenin bir nesneyi etkilediği fiillerdir. Bir cümlede özneyi bulmak için her zaman yükleme "kim" ve "ne" sorularından biri sorularak bulunur. Özne bulunduktan sonra da yükleme "ne", "neyi", "kimi" soruları sorularak iş fiilleri anlaşılır. Durum Fiilleri Durum fiilleri, öznenin süreklilik gösteren bir durumunu anlatan fiillerdir. Durum fiillerinde öznenin yaptığı işten etkilenen bir nesne yoktur. Bu nedenle durum fiillerine "ne", "neyi", "kimi" gibi sorular sorulmaz. Ayrıca, durum fiilleri bazen insanların kendi isteği ile bazen de istekleri dışında gerçekleşir. Oluş Fiilleri Oluş fiilleri, öznenin kendi iradesi dışında geçirdiği değişimi bildiren fiillerdir. Oluş fiilleri bir durumdan başka bir duruma geçildiğini veya geçilmekte olduğunu bildirir. Fiiller Yapılarına Göre de Üçe Ayrılır
Basit Fiiller Basit fiiller, genellikle tek heceli fiil türleridir ve yapım eki almamışlardır. Yani tek kelimeden oluşurlar. Türemiş Fiiller Türemiş fiil türleri, isim veya fiil kökleri ile yansımalardan yapım ekleriyle türemiş fiillerdir. Bu türler kendi aralarında iki gruba ayrılır: isim soylu kelimelerden türetilen fiiller ve fiil kök ve gövdelerinden türetilen fiiller. Bileşik Fiiller Bileşik fiiller, birden fazla kelimeden oluşan fiillerdir. Bu fiilleri oluşturan kelimelerden biri veya her ikisi de fiil olabilir. Ek Bilgiler Fiiller, dilin temel yapı taşlarından biridir ve anlamlı cümleler kurmamızda büyük rol oynar. Fiillerin doğru şekilde kullanılması, anlam kargaşasını önler ve anlatımın daha etkili olmasını sağlar. Bu nedenle fiillerin türlerini ve yapılarını iyi bilmek, dilbilgisi açısından büyük önem taşır. |