Bilgi türleri, İnsan çok yönü bulunan bir varlıktır. Bu durum insanın soyut ve somut varlıklar arasında ilişki kurmasını sağlar. Bu nedenle insan için bir değil daha çok bilgi türünden söz etmek gerekir. Bilgi türlerinin ortak özelliği özne ve nesne arasında kurulan ilişki sonucu ortaya çıkmalarıdır. İnsan hem kendi dışındaki nesneleri hem de kendi iç dünyasını algılar. Bu algılama ve tanıma etkinliği bilme, elde edilen ise bilgi olarak isimlendirilmektedir. Bilgi oluşumunda iki öge bulunmaktadır. Birisi algılayan, bilen diğeri ise bilinen, araştırılan şeylerdir. Bilgi edinme sürecinde bilene süje (Özne), bilinene ise obje (Nesne) denmektedir. Bu durumda bilgi süje ve obje arasındaki ilişkiden meydana gelmektedir. Bilgi türleri nelerdir? 1. Gündelik Bilgi: Gündelik yaşamın içinde geçerli olan ve insanın gündelik ihtiyaçlarını gidermek düşüncesinin bir ürünüdür. Yüzyıllardır insanlar bu bilgileri kullanarak yaşamlarına devam etmektedir. Bu bilgiler günlük yaşamı kolaylaştırmaktadır. Bu bilgilerin kaynağı insanın duygu ve deneyimleridir. Geçerliliği ve güvenilirliği bireyin deneyimlerine dayanır. Genel geçerliliği olmayan bilgilerdir. Tesadüfler sonucu ya da başkalarından görülerek öğrenilmişlerdir. Bu bilgiler özneldir, yararlı bilgilerdir ancak zaman zaman insanları yanıltabilir, sonuçları kesin değildir, yöntemsizdir ve sistematik değildir. Gündelik bilgiye örnek olarak 'Papatya öksürüğe iyi gelir. ' bilgisi verilebilir. 2. Dini Bilgi: Din; mutlak varlığa ve onun vahiy ile bildirdiklerine dayanır. Tanrının mutlak hakimiyeti dinde her şeyi kuşatmaktadır. Din ayrıca insanın iç yaşamını ve toplumsal yaşamı düzenler. Dini bilgi dogmatiktir. İbadet biçimleri ve inanç sistemlerini içinde bulundurur. Dini bilgide doğaya uygunluk aranmaz. 3. Sanat Bilgisi: Sanat, güzeli yaratır ve gerçekliği simgelerle anlatır. Hoşa giden, düşündüren şeyleri yaratmaya çalışmaktadır. Sanat bilgisi sanatçı ile yöneldiği nesne arasında bulunan ilgiden doğan bilgidir. Akıldan çok duyguya ve sezgiye dayanır. Özneldir yaratıcılık ön plandadır. Araç gerek yapımı ve kullanımı vardır. 4. Teknik Bilgi: Teknik, doğada nesneleri bir amaca yönelik araç haline getirip kullanmaktır. Tekniğin yegâne amacı insan yaşamını kolaylaştırmaktır. Tekniğin gelişimiyle bilimin gelişim arasında güçlü bir bağ bulunmaktadır. 5. Felsefe Bilgisi: İnsanın, evrenin niteliği ve yapısı hakkında gözlemlere dayanarak düşünülmesi sonucu ortaya çıkan bilgidir. Evreni bir bütün olarak kavramaya yönelik kuramsal araştırmalarla başlamıştır. Kapsamlı ve bütüncül bilgilerdir. Eleştiriye ve sorgulamaya açıktır. Olgulara dayanmak zorunda değildir. Çağın koşullarından etkilenebilmektedir. Evrensel bilgilerden oluşur. 6. Bilimsel Bilgi: Evreni toplumu ve insanı araştırma konusu yapan, bu araştırmalar üzerinde gözleme, deneye ve akla dayalı düzenli bir şekilde elde edilen bilgiye denir. Konuları sebeplilik ilkesine göre araştırmaktadır. Kendi içinde 3 alanı vardır. Bu alanlar formal bilimler, doğa bilimleri ve insan bilimleridir. Bilimsel bilgi evrenseldir. Doğrulanabilir ve kesindir. Tümevarım yöntemini kullanır. |