İsim türleri; diğer adıyla ad türleri de sözcük türlerinden bir tanesini oluşturmaktadır. Sözcük türleri sıfat, zarf, isim, fiil, zarf, zamir, soru ve benzeri çeşitlerden oluşmakta olup bunlar içerinde kapsam itibarıyla en geniş olan sözcük türü isimdir. İsim bir varlık yani nesneyi ifade eden sözcüklerdir.
Verildikleri varlıklara göre isim türleri - Cins isim: Cins isim en fazla kullanılan isim çeşitlerinden bir tanesini oluşturmaktadır. Cins isim aynı türe ait varlıkları ifade etmek için kullanılan adlardır. Örneğin kedi, köpek, at, dergi, kalem, sıra, keçi gibi isimler cins isimlere örnek olarak verilebilir.
- Özel isim: Eşi benzeri olmayan varlıkları ifade etmek amacıyla kullanılan isim türlerine özel isim adı verilir. Özel ismin kullanıldığı varlık tektir. İstanbul, Türkiye, Ahmet, Ayşe, Güneş, gibi sözcükler sözcük türlerinden özel adlar gurubunda yer alır. Ayrıca bazı sözcük türleri hem cins adı hem de özel ad olarak da kullanılabilir. Örneğin gül sözcüğü bir çiçeği ifade etmek amacıyla kullanıldığı zaman bir cins adını oluşturmaktadır. Fakat Gül sözcüğü bir kişinin adı olarak kullanıldığındaysa özel ad kategorisinde yer almaktadır.
Varlıkların oluşlarına göre isim türleri - Somut isim: Duyularımızla yani kulak, dil, göz gibi organlarımız sayesinde kolay şekilde algılayabileceğimiz varlıklar için kullanılan ad çeşitleridir. Örnek vermek gerekirse ateş, kuş, resim, askı, kapı, gibi sözcükler somut isimlerden bazılarıdır. Somut isimlerle cins isimleri birbiriyle örtüşen isimlerdir.
- Soyut isimler: Duyu organları aracılığı ile algılanması mümkün olmayan varlıklar için kullanılan isim türüdür. Örneğin çiçek kokusu, korku, sevgi, üzüntü, komedi, neşe gibi sözcükler soyut isimlerden bir kısmıdır. Soyut isimler elle tutulamayan, gözle görülemeyen sadece hissedilebilen şeyleri ifade eden sözcüklerdir.
- Yansıma isimler: Yansıma isimler ise doğada yaşayan varlıkların veya cansız nesnelerin çıkarttıkları sesleri ifade eden sözcük türleridir. Hışırtı, vızıltı gibi sözcükler yansıma isimleri oluşturmaktadır.
Varlıkların sayısına göre isim türleri - Tekil isim: Tekil isim bir tek varlığı ifade etmek amacıyla kullanılan isimlere verilen addır. Bu isimle sadece tek varlığı ifade eder. Masa, kalem, silgi, kapı, askı, halı gibi adlar tekil isimleri oluşturmaktadır.
- Çoğul isim: Birden fazla sayıda varlığı ifade eden isimlerdir. Bu sözcükler -lar, -ler ekleriyle çoğul hale getirilirler. Örneğin, ağaçlar, kuşlar, kelebekler, öğrenciler, masalar gibi sözcükler bu isim türlerindendir.
- Topluluk adları: Topluluk adları ise biçimsel açıdan bakıldığında tamamen tekil ad olduğu görülür. Fakat bu adlar daha çok sayı olarak birden fazla varlığı ifade ederler. Yani bu kelimeler kullanıldığında içerisinde birden fazla varlık bulunur. Örneğin ordu, sınıf, okul, tabur, sürü gibi sözcükler bu kapsamda sayılabilir.
|
