Demokrasi türleri; 3 kategori altında toparlanabilir. Bunlar temsili demokrasi, yarı temsili demokrasi ve doğrudan demokrasi şeklindedir. Demokrasi kavramı bir devletin içerisinde yaşayan halkın kendisini yönetecek kişileri seçebilme hürriyetine sahip olmasını ifade etmektedir. Yani demokrasi sayesinde bireyler doğrudan ya da dolaylı bir şekilde devlet yönetiminde söz sahibi olurlar. Bu nedenle demokrasi devlet yönetim şekilleri içerisinde insan haklarının sağlanması açısından en iyi imkânı sunan devlet yönetim şeklidir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin demokratik bir devlet olduğu 1982 anayasası ile sıkı bir şekilde teminat altına alınmış ve ilerleyen maddelerde de halkın yönetime katılması için tanınan haklara yer verilmiştir. Hatta demokratik devlet kavramı anayasa içerinde değiştirilemeyecek hükümler kenar başlığı altında anayasaya yazılmıştır. Demokrasi seçimler aracılığıyla gerçekleştirilir. Demokrasi ile kişiler seçme, seçilme hakkı tanınmış ve bunların tabi olduğu kurallar ilave olarak kanunlar ile de düzenlenmiştir.
Temel demokrasi türleri nelerdir? - Doğrudan demokrasi: En demokratik demokrasi modeli doğrudan demokrasidir. Yani bu demokrasi modeli ile kişilerin yönetime katılması en etkin şekilde sağlanılmaktadır. Doğrudan demokrasi, halkın anayasa ve kanunlar ile kendisine tanınan egemenlik hakkını bizzat ve doğrudan bir şekilde kullandığı demokrasi çeşididir. Doğrudan demokrasi terimi halkın bizzat halk tarafından yönetilmesini ifade eden bir kavramdır. Doğrudan demokrasinin uygulandığı çok az ülke bulunmaktadır. Bu ülkelerden bir tanesi İsviçre'dir. Bu demokrasi olması istenilen ideal olan demokrasi şeklidir.
- Yarı doğrudan demokrasi: bu demokrasi yöntemi doğrudan demokrasiden sonra gelen en demokratik yöntemdir. Dünyada pek çok ülkede uygulanan bu yöntemde halk kendisine tanına egemenlik hakkını kullanabilmek için seçme hakkını kullanır. Seçimlerde oy kullanarak bir yasam organının oluşmasını sağlar. Yasam organı millet adına kararlar alır. Ülkenin iş ve işlemlerinin yerine getirilmesi amacıyla yasama organı tarafından kanunlar hazırlanır. Kanunlar ve anaysa değişikliğine dair metinler da halk oyuna sunularak halkın kanun yapımına katılması sağlanabilir. Yani referandum yarı doğrudan demokrasinin vazgeçilmez bir aracı olarak kullanılır.
- Temsili demokrasi: Nüfus yoğunluğunun daha fazla olduğu ülkelerde uygulanan yönetim şeklidir. Bu yönetim şeklinde halk kendisine tanınan egemenlik hakkını doğrudan ya da yarı doğrudan bile kullanamaz. En az demokratik yönetim şekli temsili demokrasidir. Halk egemenliği sadece kendilerinin seçtiği milletvekilleri tarafından yerine getirir. Ülkemiz temsil demokrasi yöntemiyle yönetilen bir ülkedir. Halk seçimlerde kullandığı oylar ile milletvekillerini seçer. Bu milletvekilleri ise mecliste görev alarak halkın yönetime katılmasına katkıda bulunur. Demokrasi türlerinden temsili demokraside seçilen kişilere bazı ülkelerde milletvekili yerine parlementer adı verilmektedir. Yine meclis yerine parlemento terimi de kullanılabilir.
|
