Plan, günlük hayatın içinde sistemli ve düzenli olarak işleri sıralamaktan, bir sanat eserinin yaratılma sürecindeki aşamaların ön hazırlığına kadar birçok alanda önemli bir yer tutan disiplinli çalışma araçlarından biridir. Kullanım alanlarının genişliği, birçok plan türünün ortaya çıkmasına neden olmuştur. Zaman akışı içinde yapılacak önemli işlerin belirlendiği günlük, aylık, yıllık planlar dışında, bir edebi metnin giriş, gelişme ve sonucunu düzenleyen planlar, bir mimari eserin restorasyon planı, hukuksal takip planları gibi kullanım alanına göre çok farklı çeşitlerde plan türleri olabilmektedir. Hepsinde temel amaç, zaman kaybının önüne geçerek gereksiz ayrıntıları temizlemek ve düzenli, sistemli bir şekilde ilerleme sağlamaktır. İmar Planı Bir imar planı, yerleşimlerin gelişme potansiyellerine bağlı olarak hazırlanan bölgesel planlar, uzun dönemli amaçların hazırlanmasına olanak sağlayan mekansal strateji planları, çevre düzenlemesi ile ilgili planlar, ilave imar planları, nazım ve uygulama planları, ıslah planı, mevzi planı, turizm amaçlı planlar, restorasyon planı ya da koruma amaçlı imar planları olarak farklı türlere ayrılabilir. Eğitim-Öğretim Dönemi Planları Öğrencilere verilecek eğitimin her sınıf düzeyinde ayrı ayrı düzenlendiği, günlük, haftalık, aylık, dönemlik ve yıllık olarak kademelendirildiği plan türleridir. Bu planlar, dönem başlangıcında toplanan zümre öğretmenleri tarafından hazırlandığı gibi Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı kurum ve kuruluşlar tarafından da düzenlenmektedir. Her ders için ayrı ayrı yapılan planlar, her sınıf düzeyinde, her öğretim seviyesinde ayrıca planlanmaktadır. Bu planlarda sadece dersler değil, aynı zamanda öğrencilerin kazanması beklenen davranışlar da göz önünde bulundurulur. Eğitim ve öğretimde plan türleri kısaca şunlardır:
Edebi Metin Planları Bu planlar, fikir, duygu, hayal gücü gibi ögelerin eser içinde nasıl kullanılması gerektiğini, giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinde gereken genişliğin dışına taşılmaması için olması gereken zorunlulukları düzenleyen planlardır. Konuda birliği sağlamak, konunun dışına çıkmadan ölçülü bir şekilde olay örgüsünü tamamlamak için kullanılır. Edebi metin planları üç temel türe ayrılır:
İyi bir planın en temel yardımcısı 'sıralama'dır. Giriş bölümü planı hazırlanırken ilk paragraflar konunun ana hatlarını kısaca tanıtmayı, gelişme bölümü planı ile fikirlerin nasıl işleneceğini ve sonuç bölümü planı ile ana fikri öne çıkarmayı amaç edinir. Yukarıda farklı iş kollarının kullandığı bazı plan türlerinden bahsettik. Hepsinin ortak amacı, gereksiz iş yükünü hafifleterek amaca yönelmek ve zamanı etkili kullanarak en iyi işi ortaya çıkarmaktır. Her iş kolu için ayrı bir plan türü olduğu gibi, kendi kişisel yaşamlarımızda bile ders çalışmaktan kilo vermeye kadar birçok farklı alanda farklı plan türleri bulunmaktadır. Temel prensip, ne yapmak istediğimizi ve ne kadar zamanda yapacağımızı belirleyerek hedefe odaklanmaktır. Sınırsız ve çeşitli sayıda plan türü olabilir. |