Kayaç Türleri, Çeşitli mineraller ve organik maddelerden oluşan kütlelere kayaç denir. Kayaçlar değişik minerallerin bir araya gelmesiyle oluşur. Oluşum şekillerine göre gruplandırılırlar. Granit, bazalt gibi çeşitli minerallerdeki kum taşı, mermer ve kuvarsit tek bir mineralden oluşmuş kayaçlardır. Kayaçlar oluştukları doğal ortamı yansıtırlar. Yani yer kabuğunun doğal belgeleri gibidirler. Oluşumları sırasında doğal ortamı aynen yansıtırlar. Püskürük (Mağmatik-Katılaşım) Taşlar: Yerin derinliklerinde bulunan mağmanın, bulunduğu yerden hareket ederek yeryüzüne veya yakın yerlerine sokulup soğuyarak katı hal alması sonucu oluşur. İç püskürük ve dış püskürük olarak 2'ye ayrılır. Püskürük taşların yapıları kristaldir, tabakalanması yoktur, içlerinde fosil bulunmaz ve asitlerden etkilenmezler. Dış püskürük taşlar: Mağmanın yeryüzüne çıkarak soğuması sonucu meydana gelir. Yarı kristaldirler. Çünkü mağmanı hava teması neticesinde çabuk soğuma yaşarlar bu yüzdende tam kristalleşme olmaz. Ülkemizde en çok andezit bazalt granit yaygındır. Katrantaşı, süngertaşı, inci taşı bazalt bunların başlıcalarıdır. İç püskürük taşlar: Yerkabuğundaki mağmanın yeryüzüne çıkmadan katılaşması sonucunda oluşur. Yavaş katılaştıklarından mineralleri iri billuridir. Yeraltında olmasına rağmen dış kuvvetler sonucunda yeryüzüne çıkabilirler. Granit, siyenit, diyorit bu taşlara örnek oluşturur. Tortul taşlar: bu taşlar kristal taneli değildirler. İçlerinde fosil bulunabilir, tabakalı yapılıdırlar ve asitten etkilenirler. Kimyasal tortul taşlar: Kaya tuzu, kalker gibi suda eriyebilen taşların önce suda erimesi daha sonra da çökelmesi sonucunda meydana gelir. Traverten, sarkıt dikit, kaya tuzu, kireç taşı, tebeşir bu taşlara birer örnektir. Fiziksel tortul taşlar: Akarsuları, rüzgârların ve buzulların, taşlardan kopardıkları parçaların çökelip birikmesi sonucu oluşurlar. Kiltaşı, kumtaşı ve çakıltaşı bu taşlara birer örnektir. Organik tortul taşlar: Bitki ve hayvan kalıntılarının belli ortamlarda birikmesi ve zamanla taşlaşması sonucunda oluşurlar. Mercan kalkeri ve kömür organik taşların en önemli örnekleridir. Başkalaşım taşlar: Tortul veya magmatik kayaçların sıcaklık, basınç, gerileme ve kimyasal aktivitesi olan sıvı etkisiyle başkalaşmaları sonucunda meydana gelirler. Genellikle kristallerden oluşmuşlardır. Paralel yapılı kayaçlardır. |