Edebiyat Türleri, genel olarak 3 ana başlık altında toplamak mümkündür. Edebiyat duygu, düşünce, hayal ve olayları dil ya da yazı aracılığı ile estetik bir üslup ile ifade etme sanatıdır. Edebiyat türleri eserlerin birçok özellikleri göz önüne alınarak sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırma da edebiyat türleri sözlü anlatım, nazım ve nesir başlıkları altında toplanır.
Nesir (Düz yazı) Edebiyat Türleri Nelerdir?
Herhangi bir ölçüsü olmayan ve serbest bir şekilde yazılan edebiyat türlerini kapsar. Nesir edebiyat türleri şu şekildedir; - Öykü: Tasarlanmış veya gerçek olayların ilgi çekecek şekilde anlatıldığı edebiyat türüdür. Genelde 10 ile 15 sayfa arasında olur.
- Roman: Yaşanması olası veya yaşanmış, insanların başından geçen, toplumsal veya içsel olayların detaylı bir şekilde anlatıldığı uzun edebiyat türüdür.
- Masal: Genelde anonim olan, olağanüstü olayların anlatıldığı etkileyici edebiyat yazı türüdür.
- Tiyatro: Bir sahnede canlandırılması için yazılan edebiyat yazı türüdür.
- Deneme: Bir yazarın herhangi bir konuda kanıtlama ihtiyacı duymadan yazdığı yazılardır.
- Fıkra: Genellikle toplumsal ve güncel olayların esprili bir dille anlatıldığı köşe yazılarıdır.
- Makale: Herhangi bir konuda bir düşünce veya konuyu savunmak ya da kanıtlamak için yazılan yazılara denir.
- Biyografi: Bir insanının başka birinin yaşamındaki önemli olayları kaleme aldığı yazılardır.
- Sohbet: Bir yazarın hâkim olduğu bir konuyu konuşma havasında anlattığı yazı türüdür.
- Edebi Destan: Bir toplumu derinden etkileyen ve iz bırakan bir olayın edebi bir şekilde anlatıldığı yazı türüdür.
- Mizah: Toplumsal ve günlük olayların komik taraflarını ortaya çıkaran köşe yazısı türüdür.
- Gezi Yazısı: Bir yazarın gezip gördüğü yerleri detayları ile anlattığı yazılardır.
- Hatıra: Bir kişinin başından geçen önemli bir olayı, olaydan sonra kaleme aldığı yazılardır.
- Eleştiri: Bir konuyu, olayı veya kişiyi eleştirmek için yazılan yazılardır.
- Otobiyografi: Yazarın kendi yaşamındaki önemli olayları kaleme aldığı yazılara denir.
Nazım Edebiyat Türleri Nelerdir?
Belli bir kalıbı ve ölçüsü olan edebiyat türleridir. Şiirsel bir dille kaleme alınırlar. Nazım edebiyat türleri şu şekildedir; - Destan: Tarih öncesi olayların, kişilerin veya yiğitlerin öyküleyici şekilde anlatıldığı yazılardır.
- Şiir: Yazarın dili, kişisel zevk ve yeteneklerini kullanarak ortaya çıkardığı bir ölçüsü ve kalıbı olan yazılara denir.
- Ağıt: Ölen bir kişinin ardından yazılan, acıların ezgili bir şekilde ifade edildiği türdür.
- Eleji: Yazarın uyak ölçüsünü dikkate almadan oluşturduğu şiirlere denir.
- Mesnevi: Kendi içerisinde uyaklı beyitlerden meydana gelen ve aruz ölçüsü kullanılan divan edebiyatı şiiridir.
Sözlü Anlatım Edebiyat Türleri Nelerdir?
İnsanların eserlerini sözlü bir şekilde ifade ettiği edebiyat türlerini sözlü anlatım kapsar. Genel olarak sözlü anlatım edebiyat türleri şu şekildedir; - Nutuk (Söylev): Genelde bir topluluk dikkate alınarak ve onlara hitaben söylenen etkileyici sözlere denir. Amaç dinleyicileri coşturmak ve bazı duyguları yoğun bir şekilde hissettirmektir.
- Konferans: Sanat, bilim, ekonomi, siyasal v. B konularda Uzman kişiler tarafından, toplantı havasında yapılan bilgilendirici konuşma türüdür.
- Forum: Bir problem üzerine tüm ilgili kişiler tarafından gerçekleştirilen toplantı türüdür.
- Mülakat (Görüşme): Bir kişi veya grupla yüz yüze konuşup birtakım sorular sormaya denir.
- Röportaj: Bir gazete yazarının ünlü bir kişi hakkında veya gezip gördüğü bir yer hakkında bazı bilgileri anlatmasıdır.
- Münazara: Belli bir konu üzerine, saygı ve kurallar çerçevesinde yapılan sözlü tartışmadır.
- Sempozyum: Bir konuda Uzman kişilerin bir araya gelerek, konuyu çeşitli yönlerden ele almalarıdır.
|
