| Kimyasal Türler Arası Etkileşimler, genel olarak zayıf etkileşimler ve kuvvetli etkileşimler olmak üzere ikiye ayrılırlar. Kimyasal türler de kendi içinde temel olarak 4 başlıkta toplanırlar. Bu türler;
Atomlar; Kimyasal olarak elementlerin tüm özelliklerini taşıyan en küçük parçasına denir.
Moleküller; En az iki aynı veya farklı tür atomun kovalent bağlarla bir araya gelerek oluşturduğu atom gruplarıdır.
İyonlar; Herhangi bir atom veya molekülün elektron kaybederek pozitif yük kazanması veya elektron kazanarak negatif yük kazanmış halidir.
Radikaller; Ortaklanmamış elektron bulunduran atom veya atom gruplarıdır.
Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Nasıl Olur?
Birbirinin aynı ya da farklı bağımsız iki kimyasal tür birbirine yaklaştığında elektronlar ve çekirdekleri arasında elektrostatik çekim kuvveti meydana gelir. Elektrostatik çekim sayesinde çekme ve itme kuvvetleri meydana gelir.
Kimyasal Türler Arası Etkileşimlerin Sınıflandırılması
Genel anlamda etkileşimin kuvvetine göre zayıf etkileşimler ve kuvvetli etkileşimler olmak üzere ikiye ayrılır.
Kuvvetli Etkileşimler Nedir?
Birbiri ile etkileşim halinde olan kimyasal türleri ayırmak için gerekli enerji 40 kJ/mol'den daha fazlaysa bu tip etkileşime kuvvetli etkileşim denir. Kuvvetli etkileşimler 3 tanedir. Bunları özetleyecek olursak; - İyonik Bağ; Elektronegatiflik farkları 1.7 eV'dan fazla olan ve bağ elektronlarının bir atom tarafından kullanıldığı bağlardır. Elektronların tek bir atomda olduğu ve bu alışveriş sonucunda negatif yüklü anyonlar ve pozitif yüklü katyonların oluştuğu varsayılır. İyonik bağ bu anyon ve katyon arasındaki elektrostatik çekme kuvvetleridir. Bu bağ bir metal atomu ile ametal atomu arasında gerçekleşir
- Kovalent Bağ; Elektronegatiflik farkları 1.7 eV'dan az olan ve bağ elektronlarının her iki atom tarafından kullanıldığı bağlardır. İki ametal arasında kovalent bağ gerçekleşir. Polar kovalent bağ (Farklı atomlar arası), apolar kovalent bağ (Aynı tür atomlar arası) ve koordine kovanet bağ olmak üzere üç çeşittir.
- Metalik Bağ; Metallerin eş enerjili boş orbitalleri arasında gezinen metal atomlarının gevşek bağlı değerlik elektronları elektron denizi oluşturur. Elektron kaybeden atomlar ise pozitif yüklü iyon haline gelir ve pozitif yüklü metal iyonları ile elektron denizi arasında oluşan elektrostatik çekim kuvvetine metalik bağ denir.
Zayıf Etkileşimler Nedir?
Birbiri ile etkileşim halinde olan kimyasal türleri ayırmak için gerekli enerji 40 kJ/mol'den daha azsa bu tip etkileşime zayıf etkileşim denir. Zayıf etkileşimler moleküller arasında gerçekleşen ve tam olarak bağ sayılmayan etkileşim türüdür. Zayıf etkileşimler de kendi içinde ikiye ayrılır. - Hidrojen Bağları; Moleküller arasındaki en kuvvetli etkileşimdir. Tam bir bağ olarak kabul görmez. Elektronegatiflikleri büyük olan F, O ve N atomları ile yine bu atomlara bağlı hidrojen atomu kovalent bağ oluşturur. Bu atomlar çok elektronegatif olduğundan atomlar kısmi pozitif ve negatif yük kazanırlar. O, F ve N atomları molekül oluştururken bağ yapmamış elektron çiftleri kalır. Bu elektron çiftleri ile kısmi olarak pozitif yüklenmiş hidrojen atomları arasında bir çekim kuvveti oluşur ve bu etkileşime hidrojen bağı denir.
- Van der Waals Etkileşimleri; Genel olarak hidrojen bağları dışındaki moleküller arasında gerçekleşen tüm bağlara denir.
- Dipol – dipol Etkileşimi: Polar moleküller arasında + ve – yükler arasında oluşan bağ türüdür. İki polar yüklü molekül birbirine yaklaşınca birinin negatif kutbu ile ötekinin pozitif kutbu ile elektrostatik çekim olur. Bu da dipol - dipol etkileşimi olarak adlandırılır.
- İyon – Dipol Etkileşimi: Polar bir molekülün bir iyon ile etkileşmesiyle oluşan bağ türüdür. Anyonlar ile molekülün pozitif kutbuyla, katyonlar ise molekülün negatif kutbu ile etkileşir.
- İndüklenmiş Dipoller Arasındaki Bağlar (London Kuvvetleri): Apolar He, H2, Ne, CO2, O2 gibi moleküller arasında çekim kuvvetleri neredeyse yok denecek kadar azdır. Bu atom ve moleküllerin birbiriyle çarpışması sonucunda geçici dipollenmeler oluşur. Anlık gerçekleştiği için London kuvvetleri moleküller arasındaki en zayıf etkileşimdir ve apolar moleküller arasında sadece bu kuvvetleri bulunur.
| 
