Eleştiri Türü, Herhangi bir sanat ürününün ya da düşünce eserlerinin olumlu ve olumsuz veya zayıf ve güçlü taraflarını belirtmek için yazılan yazılara eleştiri (Tenkit) adı verilmektedir. Eleştirinin amacı, sadece zayıf ya da olumsuz yönünü ortaya sermek olmamalıdır; objektif olarak değerlendirerek her yönünü ele almak olmalıdır.
Eleştiri Türü: Eleştiriler eserin konusuna göre ve eleştirmenin tavrına göre olmak üzere iki ana başlıkta toplanabilir. Eleştirmen eseri çok iyi bir biçimde inceleyerek analiz yapmalı ve bu çalışmanın ışığında objektif olarak eleştirisini ortaya koymalıdır.
Konulara Göre Eleştiri: Eserin konusuyla ilgili yapılan açıklayıcı bilgilerle destekleyerek yapılan eleştirilerdir. - Okura dönük eleştiriler: Eleştirmen kendisini okurla özdeşleştirerek eleştirmektedir. Okurlarının yerinde olduğunu düşünerek yani empati yapan eleştirmen, eserin kendisinde oluşturduğu etkiyi odağa yerleştirerek yapılan eleştiridir. Belli bir kuralı olmayan, sadece eleştirmenin beğenisine kalmış bir türdür.
- Topluma dönük eleştiriler: Eleştirmen, eserin ortaya çıkmasını etkileyen unsurlardan toplumsal ve tarihsel koşulları ortaya çıkaran bir yaklaşımdadır. Toplumsal eleştiri, eserin ortaya konduğu dönemin yansımaları, varsa benzer eserlere yapılan eleştirilere yer vererek eleştirir. Tarihsel eleştiri, eserin ortaya konduğu dönemin ve eserin sahibinin yaşam öyküsünü irdelemesiyle yapılan eleştirilerdir.
- Sanatçıya dönük eleştiriler: Eseri ortaya koyan sanatçının yaşamını, kişiliğini ve psikolojik durumunu çıkış noktası olarak görür ve buna göre de eseri eleştirir.
- Esere dönük eleştiriler: Eserin sahibi olan kişinin, konunu seçimini, konunun özüne inmesini, içeriğin oluşturulmasını, eserin yapısı ortaya koyan yaklaşımlardır.
Eleştirmenin Tavır ve Tutumuna Göre - Öznel eleştiri: Bireysel görüş ve düşüncenin ön planda olduğu tespitlerin buna göre dizayn edildiği yaklaşımlardır. Buda eleştirmenden diğer bir eleştirmene değişebilmesi anlamına gelir.
- Nesnel eleştiri: Bilimsel olarak ortaya konmuş verilerin ışığında bireysel görüş ve yaklaşımlardan arındırılmış yaklaşımdır. Bilimsel analizlerin yapılarak aydınlatılan eleştirilerdir.
|
